Niezależnie od tego, czy chodzi o zmniejszenie ilości odpadów, ochronę środowiska i odpowiedzialne zachowanie, przestrzeganie prawa czy poprawę wyników ekonomicznych, zarządzanie odpadami w firmach jest niezbędne. Ale jak wprowadzić i utrzymać dobrą gospodarkę odpadami w firmie?
Gospodarowanie odpadami w firmie: jakie są obecne przepisy?
Zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady Europy 2008/98/EC z dnia 19 listopada 2008 r. „każda substancja lub przedmiot, których właściciel pozbywa się, zamierza się pozbyć lub jest zobowiązany do usunięcia” uważa się za odpad.
Ustawodawstwo to klasyfikuje odpady według kategorii (ponowne użycie, recykling, odzysk do innych celów, utylizacja), która stanowi podstawę, na której firmy mogą budować swoją politykę gospodarowania odpadami.
Firmy muszą zatem zobowiązać się do zarządzania odpadami „bez ryzyka dla wody, powietrza, gleby, roślin lub zwierząt; bez powodowania uciążliwości przez hałas lub zapachy; i bez negatywnego wpływu na tereny wiejskie lub miejsca szczególnego zainteresowania”. Obejmuje to wszystkie sektory (restauracje, biura prywatne, place budowy, instytucje publiczne, sklepy itp.).
Dyrektywa wymaga również od firm „samodzielnego przetwarzania [swoich odpadów] lub zlecania ich przetworzenia przez oficjalnie uznanego operatora”. Obowiązkiem firm jest również segregacja odpadów w firmie według ich rodzaju.
Niezależnie od tego, czy firma przetwarza odpady sama, czy zleca to zadanie usługodawcy, materiały powinny być przetwarzane w odpowiednim systemie, a śledzenie przesyłek powinno być rejestrowane.
Środki te dotyczą zarówno odpadów z działalności pracowników, jak i odpadów wytwarzanych na miejscu podczas produkcji.
Jak powinno być zorganizowane gospodarowanie odpadami w firmie?
Łańcuch zarządzania odpadami składa się z dwóch ogniw: zarządzania wewnętrznego i zewnętrznego.
5 kroków do efektywnej gospodarki odpadami
Optymalne podejścia do gospodarowania odpadami w firmie można wdrożyć w 5 etapach.
1 – Analiza sytuacji
Podczas analizy należy zadać szereg pytań dotyczących odpadów generowanych przez firmę:
● Ile odpadów jest produkowanych?
● Jaki to rodzaj śmieci?
● Czy nadają się do recyklingu? Wielokrotnego użytku? Czy stanowią zagrożenie?
● Czy można zmniejszyć ich ilość?
Clarisse Chang, starszy analityk ds. CSR w EcoVadis[1], wyjaśnia: „Przydatne może być porównanie się z innymi firmami w danym sektorze, aby określić względne wyniki i sprecyzować cele”.
Po przeanalizowaniu sytuacji można wprowadzić politykę gospodarowania odpadami.
2 – Ustalenie strategii zarządzania odpadami
Ten plan działania składa się z kilku kategorii mających na celu rozwiązanie następujących kwestii:
● Jakie odpady można ponownie wykorzystać, poddać recyklingowi, zredukować i zutylizować?
● Czy odpady można poddać procesowi odzyskiwania, aby stworzyć nowe produkty?
● Czy można je przekształcić w źródło energii?
● Jak można zarządzać odpadami zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie?
● Jakiej firmie należy zlecić ich odbiór?
● Gdzie należy umieścić pojemniki do recyklingu, aby ułatwić korzystanie z nich?
● Jaki jest najlepszy sposób informowania interesariuszy, aby wszyscy poczuli się zaangażowani?
Mając na uwadze to, że najlepsze odpady to takie, których w ogóle nie ma, firmy muszą wymyślić strategię, która pozwoli im maksymalnie ograniczyć ich wpływ.
3 – Wybór odpowiedniego usługodawcy
W zależności od potrzeb firmy, do świadczenia odpowiednich usług najlepiej nadaje się zewnętrzny usługodawca. Aby dokonać właściwego wyboru, należy zadać sobie kilka pytań, w tym:
● Czy usługodawca musi jedynie dostarczyć materiał do sortowania śmieci? Jeśli tak, odbiór zostanie przeprowadzony przez innego usługodawcę lub firmę sprzątającą.
● Czy konieczna jest segregacja odpadów po ich przeniesieniu do scentralizowanych pojemników?
● Czy segregacja śmieci leży po stronie usługodawcy?
4 – Kontrola kosztów gospodarowania odpadami
Koszty gospodarowania odpadami nie ograniczają się do wynagrodzenia zewnętrznego usługodawcy. Musisz również wziąć pod uwagę:
● zakup lub wynajem sprzętu do przechowywania;
● częstotliwość zbierania;
● metody utylizacji odpadów itp.
Ceny różnią się w zależności od wymaganych usług. Firma będzie zatem musiała zarządzać swoim budżetem w stosunku do potrzebnych usług.
5 – Wdrożenie zasady segregacji odpadów i polityki zarządzania odpadami
Zidentyfikowano potrzeby, wybrano usługodawcę, alokowano budżet… Teraz czas na działanie! Jednak po ustaleniu polityki gospodarowania odpadami i podpisaniu umowy z wybranym usługodawcą informacje muszą zostać jasno zakomunikowane pracownikom firmy.
Dobre gospodarowanie odpadami w firmie to wspólne zobowiązanie
Aby mieć pewność, że strategia gospodarowania odpadami w firmie jest przestrzegana, każdy musi zrozumieć jej zasady. Wiąże się to z edukacją pracowników.
Istnieje wiele działań, które można podjąć, aby to osiągnąć. Wzorem CapGemini świadomość można podnieść poprzez:
● komunikację e-mailową;
● przejrzyste informacje o opakowaniach do recyklingu;
● kursy szkoleniowe;
● zabawne zajęcia motywujące pracowników;
● stworzenie specjalnego poradnika „Jak sortować odpady w miejscu pracy”.
Niezależna perspektywa zewnętrzna, taka jak ocena EcoVadis, może pomóc w przekazaniu informacji. Jak wyjaśnia Clarisse Chang:
„[Ponieważ] ocena ma charakter zewnętrzny, zapewnia neutralną perspektywę, która jest przydatna w komunikacji wewnętrznej i mobilizowaniu pracowników wokół procesu zmniejszania ilości odpadów”.
Relacja nabywca-dostawca musi zmierzać w kierunku wspólnego zobowiązania
Dział zaopatrzenia musi upewnić się, że dostawcy przestrzegają norm środowiskowych. Nabywca i dostawca powinni współpracować w celu proponowania stopniowych ulepszeń z korzyścią dla środowiska.
Gospodarowanie odpadami w firmach to koło sukcesu, jak wyjaśnia Clarisse Chang:
„Masz prawo poprosić swoich dostawców, aby zrobili to samo, ponieważ ich ocena [EcoVadis] wpływa zarówno na Twoją ocenę, jak i Twoich klientów. […] Gospodarka odpadami ma zatem charakter synergiczny, generując pozytywny cykl między firmami”.
Jeśli firma zdecyduje się na ocenę swoich wyników w zakresie zrównoważonego rozwoju, jest oceniana między innymi na podstawie takich czynników jak zarządzanie procesami zakupu i koszty gospodarowania odpadami. Jeśli w tym zakresie firma ma jeszcze sporo do zrobienia, musi traktować priorytetowo odpowiedzialnych dostawców, ponieważ ich podejście do ochrony środowiska naturalnego nieuchronnie wpływa na wizerunek firmy.
To prawdziwa współpraca między nabywcą a dostawcami. To, co kiedyś było prostą transakcją, jest teraz pracą zespołową, w której wszyscy zaangażowani odgrywają główną rolę. Pojawiają się pytania i wyzwania, a sugestie generują nowe pomysły: jakie materiały wybrać? Czy istnieje możliwość odzyskania energii? Itp.
Jak mówi przysłowie: „Sami jedziemy szybciej. Razem idziemy dalej”.
Aby opracować odpowiedzialną politykę zarządzania procesami zakupów, pobierz naszą białą księgę „Zakupy i polityka CSR”.
[1] Globalna platforma oceny CSR i zrównoważonego rozwoju dla firm.