Ślad ekologiczny i środowiskowy produktu to nie to samo. Kryteria oceny śladu ekologicznego produktu różnią się w zależności od wybranej metodologii pomiaru. Należy jasno określić, jak zidentyfikować prawdziwie ekologiczny produkt.
Kiedy produkt jest naprawdę ekologiczny, a kiedy jest to greenwashing?
Słowa ekologia i zrównoważony rozwój są dość często używane w marketingu, a niekiedy nawet nadużywane. Wynika to z faktu, że w Polsce (ale także w UE) nie wprowadzono jeszcze żadnych norm dotyczących oceny wpływu produktu na środowisko. Oznacza to, że każdy może twierdzić, że jego produkt jest przyjazny dla środowiska lub zrównoważony – a jeśli nie jest to zgodne z prawdą, nie ponosi żadnych konsekwencji.
Tworzy to idealną przestrzeń dla greenwashingu = marketingu, który kreuje się na ekologiczny, ale w rzeczywistości tylko „maluje na zielono” nieekologiczną rzeczywistość.
Kwestię dodatkowo komplikują terminy takie jak ślad ekologiczny, ślad środowiskowy i ślad węglowy – „modne” terminy, które są używane bardzo przypadkowo i nie mają precyzyjnego znaczenia w przepisach. Nawet regulacje UE są jak dotąd ograniczone do zaleceń. Ponadto istnieje szereg metodologii, które prowadzą do obliczania różnych rodzajów śladów działalności człowieka.
Najpierw wyjaśnijmy różnice między tymi terminami.
Metodologia PEF (Product Environmental Footprint)
Metodologia PEF określa 16 kryteriów środowiskowych służących do oceny wpływu produktu na środowisko w całym cyklu życia – takich jak wpływ na jakość wody, zakwaszenie gleby lub zużycie energii. Produkty są oceniane zgodnie z ustalonymi zasadami. Wyniki są następnie porównywane z innymi produktami w europejskiej bazie danych PEF. Dane z rzeczywistych operacji w UE są stopniowo dodawane do bazy danych.
Komisja Europejska oczekuje, że metodologia PEF sprawi, iż ocena tego, czy produkt jest przyjazny dla środowiska, będzie bardziej przejrzysta i skuteczna. W Manutan już zdecydowaliśmy się na stosowanie metodologii PEF – używamy jej do oceny naszego asortymentu, aby ułatwić klientom wybór produktu o najniższym wpływie na środowisko.
16 oddziaływań na środowisko zgodnie z metodologią PEF
| Zmiany klimatyczne | Deficyt wody | Użytkowanie gruntów | Zakwaszenie środowiska |
| Zanik warstwy ozonowej | Rozwój nowotworów niezłośliwych i inne zagrożenia dla zdrowia | Nienaturalna eutrofizacja* wód morskich | Zanieczyszczenie wód słodkich |
| Nienaturalna eutrofizacja* gleby | Pył zawieszony i inne substancje nieorganiczne w powietrzu | Wykorzystanie zasobów mineralnych | Zużycie energii |
| Nienaturalna eutrofizacja* strumieni słodkowodnych | Rozwój chorób nowotworowych | Promieniowanie jonizujące | Reakcje fotochemiczne i powstawanie ozonu |
* Eutrofizacja to wzbogacenie wody lub gleby w minerały. Podczas gdy naturalna eutrofizacja jest pożądana, nienaturalna eutrofizacja jest zjawiskiem negatywnym. W przypadku cieków wodnych może ona skutkować na przykład przerostem roślin wodnych i mikroorganizmów, które następnie pobierają tlen z wody i powodują zabijanie ryb.
Jak uprościliśmy złożoną metodologię naukową w Manutan
Nowoczesne firmy aktywnie zajmują się swoim śladem ekologicznym/środowiskowym – a zakupy korporacyjne często mają na to znaczący wpływ, dlatego w Manutan postanowiliśmy ułatwić kupującym ocenę wpływu produktu na środowisko.
W naszym e-sklepie, do kategorii, w których dostępnych jest co najmniej 30 produktów, dodajemy oceny ich wpływu na środowisko w skali od A do E. Dzięki temu można od razu zobaczyć, jaki jest środowiskowy ślad produktu w porównaniu z innymi towarami w tej samej kategorii. Do każdego produktu dodaliśmy prostą grafikę:
Produkty na naší ABCDE škále porovnáváme jenom s ostatními výrobky z téže kategorie – slouží pro rychlou orientaci zákazníků v naší nabídce. Nejde o obecné hodnocení produktů jako znáte třeba u ledniček či jiné elektroniky. Áčko je produkt s nejmenším dopadem na životní prostředí, Éčko s největším – v porovnání s ostatními výrobky v téže kategorii.
W naszej skali ABCDE produkty porównujemy tylko z innymi pozycjami z tej samej kategorii – służy to szybkiej orientacji klienta w naszej ofercie. Nie jest to ogólna ocena produktów, jaką można spotkać na przykład w przypadku lodówek czy innej elektroniki. A to produkt o najmniejszym wpływie na środowisko, a E to ten o największym – w porównaniu do innych produktów z tej samej kategorii.
Jak obliczamy ślad środowiskowy produktu?
Używamy zalecanej metodologii PEF do obliczania śladu środowiskowego dla każdego produktu w danej kategorii (im niższa liczba, tym bardziej ekologiczny produkt). Następnie klasyfikujemy produkty zgodnie z ich wynikami i przypisujemy im literę A, B, C, D lub E zgodnie z tym procentowym rozkładem:
Procentowy podział na skali nie został przez nas wymyślony. Opieramy się na uznanych metodach statystycznych i zasadach gospodarki cyrkularnej instytutu ADEME (Francuska Agencja Gospodarki Cyrkularnej).
→ Szczegółowe informacje na temat tego, jak oceniamy ślad środowiskowy naszych produktów: Zrównoważony rozwój w Manutan: ślad środowiskowy naszych produktów
Dalsza ocena wpływu produktów na środowisko
Oprócz oceny śladu środowiskowego zgodnie z metodologią PEF, znajdziesz również inne obliczenia środowiskowe produktów – na przykład całkowity ślad węglowy, dzięki czemu łatwo zorientujesz się w ilości CO2 emitowanego do powietrza podczas produkcji wybranego produktu. Oprócz samego dwutlenku węgla, w śladzie węglowym uwzględniamy również inne gazy cieplarniane (które przeliczamy na ekwiwalent CO2).
Niektóre produkty mają własne znormalizowane oceny, które dla kompletności wymieniamy również w opisie produktu. Oprócz naszej oceny według skali ABCDE, można znaleźć logo certyfikacji PEFC lub FSC dla produktów z drewna lub etykietę EU Ecolabel lub NF Environnement.
 |  |  |
| Papier do drukarek, wyprodukowany w sposób przyjazny dla środowiska zgodnie z normami PEFC | Nadające się do recyklingu pojemniki archiwizacyjne z certyfikatem FSC | Czyściwo papierowe z certyfikatem Ecolabel |