Alkohol w pracy: jak go wykryć i co można z tym zrobić

Alkohol upośledza funkcje poznawcze oraz zagraża osobie go spożywającej i jej otoczeniu, dlatego picie alkoholu w pracy jest zabronione. Jednak polskie ustawodawstwo nie zezwala na wyrywkowe kontrole i badanie trzeźwości pracowników. Jakie prawa ma pracodawca i jakich zasad musi przestrzegać pracownik w pracy? Przyjrzymy się niektórym sytuacjom związanym z piciem alkoholu w miejscu pracy i damy wskazówki dotyczące wyboru alkomatów.

alkohol w pracy jak badać

Spożywanie alkoholu w pracy: kto może pić alkohol w pracy

Kodeks pracy dopuszcza spożywanie alkoholu w pracy w następujących sytuacjach:

  • Gdy degustacja alkoholu jest niezbędna do wykonywania pracy (np. dla sommeliera, piwowara).
  • Jeśli picie alkoholu jest zwykle związane z określoną czynnością (np. niewielka ilość podczas ważnych spotkań biznesowych).

Przyjrzymy się wszystkim innym zawodom, które należy wykonywać na trzeźwo.

Obowiązki pracownika związane z alkoholem w miejscu pracy

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy pracownik:

  • nie może spożywać napojów alkoholowych lub innych substancji uzależniających w miejscu pracy oraz w godzinach pracy poza miejscem pracy,
  • nie może wchodzić na miejsce pracy pod wpływem alkoholu lub narkotyków,
  • musi poddać się badaniu na obecność alkoholu lub innych substancji na żądanie pracodawcy lub starszego pracownika upoważnionego na piśmie przez pracodawcę (który poda konkretny powód podejrzenia).

Zgodnie z ogólnymi przepisami alkoholu nie należy spożywać w miejscu pracy lub poza godzinami pracy, np. na imprezach i przyjęciach firmowych.

Podejście pracodawców do tej kwestii różni się w zależności od rodzaju pracy. Pracownicy, którzy pracują z niebezpiecznymi maszynami lub na wysokości, są pod ściślejszym nadzorem niż ci, którzy pracują przy komputerze. Podczas pracy w biurze jest mało prawdopodobne, aby wypicie jednego piwa podczas lunchu miało duży wpływ na wydajność pracy. To zawsze zależy od umowy z pracodawcą i zwyczajów w firmie.

Badanie alkomatem w pracy: kiedy i jak przeprowadzać badanie trzeźwości w miejscu pracy

Polskie ustawodawstwo nie zezwala na wyrywkowe badanie alkomatem pracowników. Pracodawca musi zawsze mieć uzasadnione podejrzenie, że pracownik jest pod wpływem alkoholu i tym samym zagraża wykonywaniu pracy.

Uzasadnione podejrzenie mogą wywołać oczywiste trudności motoryczne, mowy lub obawa przed narażeniem na niebezpieczeństwo zdrowia własnego lub osoby, z którą pracownik ma bezpośredni kontakt. Druga sytuacja to podejrzenie spożycia alkoholu przez osobę poniżej 18. roku życia.

Badanie alkomatem przez pracodawcę lub upoważnionego pisemnie przez pracodawcę starszego pracownika może być przeprowadzone tylko w uzasadnionych przypadkach.

Alkomat a badanie krwi

Pierwszy krok to zazwyczaj detektor alkoholu w wydychanym powietrzu, czyli dmuchanie w alkomat w pracy. Chociaż pomiar ten ma charakter orientacyjny, należy sporządzić protokół badania alkomatem i wpisać wynik do protokołu oraz do dokumentacji BHP.

Jeżeli badanie wykaże, że pracownik jest pod wpływem alkoholu, do kolejnego zabiegu wymagane jest badanie krwi, a jako dowód służy jedynie zaświadczenie lekarskie.

Pracownik ma prawo odmówić wykonania orientacyjnego testu alkomatem (lub sprzeciwić się jego wynikom). W takim przypadku stosowane jest badanie krwi. Jeśli jednak pracownik odmówi nawet tego, traktuje się go tak, jakby był pod wpływem alkoholu. Za odmowę badania i narażenie życia pod wpływem alkoholu w miejscu pracy pracownik podlega karze grzywny. Poza tym oczywiście może zostać zwolniony dyscyplinarnie. Stosowana jest również nagana za picie alkoholu w pracy.

Jeżeli spożycie alkoholu nie zostanie udowodnione, koszt badania pokrywa pracodawca.

Badanie trzeźwości: Jak wybrać alkomat do badań pracowniczych?

W pracy badania na obecność alkoholu są zwykle wykonywane za pomocą alkomatu cyfrowego. Odchylenie od pomiaru jest porównywalne dla wszystkich urządzeń cyfrowych, dzięki czemu przy wyborze można skupić się na innych parametrach:

Konieczność kalibracji

Niektóre alkomaty wymagają kalibracji po 6 miesiącach lub roku. Odpowiedni czas kalibracji można rozpoznać po słowach SER lub CAL na wyświetlaczu. Należy wówczas zanieść alkomat do technika w centrum kalibracji, który sprawdzi go pod kątem próbki z określoną ilością alkoholu i resetuje ustawienia. Jeśli zaniedbasz kalibrację, dokładność pomiaru gwałtownie się zmniejszy.

Alkomaty niewymagające kalibracji zwykle wymagają wymiany modułu po określonej liczbie pomiarów. Na rynku dostępne są również urządzenia jednorazowe, które nie wymagają żadnej pielęgnacji.

Metoda ładowania

Alkomaty mogą być zasilane bateryjnie lub ładowane za pomocą kabla.

Wymienne ustniki

Niektóre alkomaty mają wbudowany zawór wydechowy. Z higienicznego punktu widzenia zalecamy jednak zakup w miejscu pracy alkomatów z wymiennymi ustnikami z tworzywa sztucznego.

Zakres pomiarowy alkomatów cyfrowych wynosi zwykle do 4 tys., czasem nawet do 5. Odchylenie waha się w granicach 5–10%.

Uważaj, gdzie przechowujesz urządzenie. Nie zaleca się przewożenia alkomatu w samochodzie, ponieważ zimą może zostać uszkodzony w wyniku niskiej temperatury. Dostępne są również testery do 0°C, ale niezawodny wynik jest gwarantowany w temperaturach 5–40°C.

Pracownik jest pod wpływem alkoholu, co teraz? Badanie alkomatem i przepisy

Zanim zaczniesz pisać zwolnienie dyscyplinarne, upewnij się, że stan alkoholowego upojenia pracownika jest naprawdę poważny i zastanów się, czy warto zwolnić tę konkretną osobę. Zmierzony poziom alkoholu powinien odpowiadać temu, że można wykazać obniżenie funkcji umysłowych pracownika lub ogólnej czujności. Dodatkowo pamiętaj o następujących kwestiach:

  • Medycyna sądowa uważa poziom alkoholu we krwi do 0,2 g/kg za niejednoznaczny ze względu na odchylenia w pomiarach.
  • Poziom do 0,3 g/kg uznaje się za nieistotny dla ruchu drogowego.
  • Poziom alkoholu między 0,31 a 0,49 g/kg wskazuje na fakt, że dana osoba spożyła alkohol, ale praktycznie nie ma na niego wpływu.

Jeśli chcesz mieć pod kontrolą trzeźwość pracowników, wybierz odpowiedni alkomat i nie zapomnij o jego regularnej kalibracji lub wymianie modułu. Jeśli potrzebujesz porady przy wyborze, skontaktuj się z naszym doradcą handlowym.