Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) to zestaw reguł i przepisów, które muszą być przestrzegane w każdym zakładzie pracy, a także na uczelniach wyższych. Z tego artykułu dowiesz się, jak wygląda szkolenie BHP, co jaki czas należy je powtarzać, a także jakich zasad musi przestrzegać pracodawca i co należy do podstawowych obowiązków pracownika w zakresie BHP.
Co to jest BHP?
BHP, czyli bezpieczeństwo i higiena pracy to zbiór zasad określających obowiązki pracodawcy w zakresie zapewnienia pracownikom odpowiednich warunków do wykonywania obowiązków zawodowych.
Przepisy BHP dotyczą bezpieczeństwa wykonywania pracy, a także szeroko rozumianej higieny, która obejmuje również zasady mające na celu zapobieganie powstawaniu chorób zawodowych, np. związanych z długotrwałym patrzeniem w monitor komputera i pracą w pozycji siedzącej.
Kodeks BHP obejmuje zarówno ergonomię pracy, jak i jej techniczne bezpieczeństwo wykonywanych czynności zawodowych oraz kwestie takie jak psychologiczny komfort w miejscu pracy. Określa normy bezpiecznego świadczenia pracy na danym stanowisku i precyzuje szczegółowe kwestie, np. związane z wymaganym ubraniem ochronnym czy oświetleniem.
Jaki akt prawny reguluje podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie BHP?
Podstawowe obowiązki pracodawcy odnośnie bezpieczeństwa i higieny pracy określa Kodeks pracy, a dokładnie Dział X Kodeksu pracy. Przepisy związane z BHP określają również Rozporządzenia z Dziennika Ustaw oraz Polskie Normy, w tym norma PN-N-18001-2024 Systemy Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy. Przestrzegania przepisów BHP strzeże Państwowa Inspekcja Pracy.
Kto odpowiada za stan BHP w zakładzie pracy?
W wyszukiwarkach internetowych często pojawia się pytanie, kto ponosi odpowiedzialność za stan BHP w zakładzie pracy. Odpowiedź jest prosta: odpowiedzialność spoczywa na pracodawcy, który ma obowiązek zapewnić pracownikom szkolenie BHP w wyznaczonym czasie, ale także na samych pracownikach, którzy są zobowiązani, by zasady poznane w czasie szkolenia stosować w praktyce. Przepisy stanowią jednak jasno: według Kodeksu pracy to pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan BHP w danym zakładzie. Jest on zobowiązany do zapewnienia pracownikom odpowiednich warunków pracy pod względem bezpieczeństwa i higieny, w tym także, jeśli zachodzi taka potrzeba, ubrań ochronnych. Pracodawcy są również zobligowani do zapewnienia pracownikom biurowym ergonomicznego miejsca pracy, także jeśli obowiązki zawodowe wykonywane są zdalnie, z domu lub z dowolnego innego miejsca.
Kto odpowiada za stan BHP na uczelni?
W przypadku kwestii BHP na uczelni osobą odpowiedzialną za zapewnienie pracownikom i studentom odpowiednich warunków do pracy i nauki jest rektor oraz dziekani poszczególnych wydziałów. Rektor odpowiada za organizowanie szkoleń BHP dla pracowników i studentów rozpoczynających naukę oraz do zapewnienia bezpiecznego i higienicznego użytkowania urządzeń, obiektów i terenów sportowych stanowiących własność uczelni.
Czy szkolenie BHP jest obowiązkowe?
Tak, szkolenie BHP jest obowiązkowe dla wszystkich pracowników – obowiązkowe jest zarówno szkolenie po przyjęciu do pracy na dane stanowisko, jak i szkolenia okresowe, które powinny być ponawiane w terminach zależnych od stanowiska pracownika – co 1, 3, 5 lub 6 lat. Szkolenie BHP jest również obowiązkowe dla studentów uczelni wyższych rozpoczynających naukę.
Koszt szkolenia BHP pokrywa pracodawca lub rektor uczelni.
Co ważne, również pracodawca musi posiadać ważne szkolenie BHP. Każdy pracownik powinien otrzymać zaświadczenie o ukończeniu szkolenia BHP.
Jak długo trwa szkolenie BHP?
Ogólne szkolenie BHP po przyjęciu do pracy trwa co najmniej 2 godziny lekcyjne. Szkolenie BHP na stanowisko wymagające np. obsługi maszyn (robotnicze) powinno obejmować 8 godzin lekcyjnych. Pracownicy biurowi i administracyjni oraz pracodawcy mogą poprzestać na szkoleniu ogólnym.
Jak zostać inspektorem BHP?
Inspektorem do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może zostać osoba, która ma poświadczone kwalifikacje do wykonywania zawodu technika bezpieczeństwa i higieny pracy. W przypadku starszego inspektora pracy wymagania obejmują zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy oraz posiadanie przynajmniej 3-letniego stażu pracy w zakresie inspektoratu BHP. Do wykonywania tego zawodu uprawnia również wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Specjalista w zakresie BHP powinien ukończyć studia wyższe o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Specjalista do spraw BHP powinien też mieć co najmniej 1 rok stażu pracy w dziedzinie BHP, np. prowadzić szkolenia. Starszy specjalista do spraw BHP musi oprócz studiów wyższych o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy lub studiów podyplomowych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy posiadać co najmniej 3-letni staż pracy w zakresie BHP. W przypadku głównego specjalisty do spraw BHP wymagany staż to 5 lat.
Czy technik BHP może pracować na umowę zlecenie?
Tak, osoba spoza zakładu pracy prowadząca szkolenie BHP może być zatrudniona na umowę zlecenie.
Szkolenie BHP może przeprowadzić uprawniony pracownik danego zakładu pracy lub osoba spoza niego, zatrudniona w tym celu przez pracodawcę. Osoba przeprowadzająca szkolenie BHP musi mieć odpowiednie uprawnienia i kwalifikacje. Może to być pracownik zatrudniony na stanowisku inspektora pracy w Państwowej Inspekcji Pracy, o ile okres pracy na tym stanowisku wynosi przynajmniej 8 lat.
Szkolenie BHP dla pracowników administracyjnych i biurowych, inżynieryjno-technicznych, nauczycieli, wykładowców i pracowników ochrony zdrowia oraz dla pracodawców mogą odbywać się w trybie online. Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych muszą odbyć szkolenie BHP w trybie stacjonarnym – wynika to ze specyfiki ich pracy i wysokiego zagrożenia ryzykiem wypadków.
Co to jest mikroklimat BHP?
Bezpieczeństwo i higiena pracy są na tyle ważną kwestią, że coraz częściej stanowią przedmiot zarządzania jakością według normy ISO 9001 oraz zarządzania środowiskowego według ISO 14001. Dobry jakościowo stan BHP w danym zakładzie pracy lub na uczelni określany jest jako kultura bezpieczeństwa lub mikroklimat BHP. Coraz więcej pracodawców rozumie potrzebę wysokiej jakości bezpieczeństwa i higieny pracy – chodzi nie tylko o zdrowie, ale także jak najwyższy komfort, także psychiczny, pracowników. Dobry mikroklimat BHP ma realne przełożenie na wyniki pracy. Zmniejsza ryzyko wypalenia zawodowego i problemów zdrowotnych związanych z wykonywanymi zadaniami.
Co powinna zawierać instrukcja BHP?
Instrukcja BHP to podręczny zbiór zasad obowiązujących na danym stanowisku pracy. Powinna ona zawierać spis czynności przed bezpiecznym przystąpieniem do wykonywania pracy, zasady bezpiecznego wykonywania pracy na danym stanowisku oraz czynności, jakie należy wykonać w przypadku zagrożenia zdrowia lub życia pracowników oraz w sytuacjach awaryjnych. Instrukcja BHP powinna być umieszczona w widocznym miejscu i stanowić przypomnienie zasad, z którymi pracownicy zapoznali się podczas szkolenia.
W Manutan oferujemy wiele akcesoriów, które przydadzą się dla zapewnienia bezpieczeństwa i higienicznych warunków pracy. Są to m.in. apteczki, znaki bezpieczeństwa, instrukcje bezpieczeństwa dla różnego typu prac oraz ergonomiczne meble biurowe.
Przypominamy, że od maja tego roku pracodawcy mają obowiązek wyposażyć także miejsca pracy zdalnej przy komputerze w ergonomiczne sprzęty, tak by zapewnić warunki jak najmniej szkodliwe dla zdrowia pracownika.
